Ξενάγηση στην αρχαία Έφεσο

Ξεκινήσαμε από τη Ρόδο με κρουαζιερόπλοιο και σε μία ώρα βρεθήκαμε στη Μαρμαρίδα, στα απέναντι Μικρασιατικά παράλια. Με σταθερή πορεία προς βορρά, έχοντας αριστερά μας το Αιγαίο πέλαγος και δεξιά μας την εύφορη ενδοχώρα, φθάσαμε στο Κουσάντασι κι από κει στον τελικό μας προορισμό που είναι η αρχαία Έφεσος.

Δυο λόγια μόνο για το Κουσάντασι: Με πολύ καλή τουριστική υποδομή, συγκαταλέγεται στα κορυφαία θέρετρα της τουρκικής ακτογραμμής του Αιγαίου και αποτελεί το ιδανικό ορμητήριο για να περιηγηθεί κάποιος την αρχαία Eφεσο.

Βρισκόμαστε στη ματωμένη Ιωνία. Είναι η περιοχή από τη Φώκαια μέχρι την Αλικαρνασσό.

Η Έφεσος ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Μικράς Ασίας σχεδόν στα παράλια του Αιγαίου. Ήταν χτισμένη στον μυχό του Καΰστριου κόλπου Α. και ΒΑ. της Σάμου.

Η αρχαία Έφεσος (ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος) κατά την αρχαιότητα ήταν πολύ κοντά στη θάλασσα, γι αυτό λεγόταν και «θαλασσοθέα», πλην όμως οι συνεχείς προσχώσεις του ποταμού Καΰστρου ανάγκαζε τους κατοίκους κατά μακρά διαστήματα να μετακινούν τους οικισμούς τους δυτικότερα.

Παρά ταύτα η αρχαία πόλη οικοδομήθηκε στις χαμηλές πλαγιές των λόφων Κορησός και Πρίων, εκεί όπου στη συνέχεια αυτών εκτεινόταν η εύφορη πεδιάδα της Εφέσου, το λεγόμενο Εφέσιο πεδίο.

Ο ναός της Εφεσίας Αρτέμιδος βρισκόταν ακριβώς στην πεδιάδα αυτή απέχοντας 1 μίλι από την πόλη.

Η γονιμότητα της πεδιάδας της Εφέσου, καθώς και η θέση της πόλης σε κομβικό σημείο της φυσικής οδού επικοινωνίας της θάλασσας του Αιγαίου με την Μικρασιατική ενδοχώρα συνέβαλαν κατά μέγιστο λόγο στην ακμή της πόλης.

Σύμφωνα με τις αρχαίες παραδόσεις περί της Εφέσου που διέσωσαν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς ιστορικοί, γεωγράφοι κ.λ.π. η Έφεσος φερόταν να κατοικήθηκε κατά τους προϊστορικούς (μυθικούς) χρόνους από τις Αμαζόνες που κινήθηκαν από την περιοχή του Καυκάσου κάνοντας επιδρομές στη Μικρά Ασία καταλαμβάνοντας διάφορες περιοχές – πόλεις που πήραν το όνομα των ικανοτέρων εξ αυτών, οι οποίες και ήταν μεταξύ άλλων η Έφεσος, η Σμύρνη, η Κύμη, η Μύρινα και η Σινώπη.

Ο Στράβων, αναφέρει επιπρόσθετα ότι σε μεταγενέστερους χρόνους οι πόλεις αυτές λάτρευαν τις επώνυμες ηρωίδες Αμαζόνες και έκοβαν ακόμα και νομίσματα με παραστάσεις Αμαζόνων.

Οι Εφέσιοι συγκεκριμένα κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., θέλοντας να τιμήσουν την Αμαζόνα Έφεσο, προκήρυξαν διαγωνισμό μεταξύ των διασημότερων γλυπτών της εποχής τους για την κατασκευή αγάλματος προκειμένου να το τοποθετήσουν στο ναό της Εφεσίας Αρτέμιδος.

Η Έφεσος οφείλει την ακμή της στο ότι βρισκόταν πάντα σε στενή σχέση με τις χώρες της Ανατολής. Γύρω στον 8ο π.Χ. αιώνα, έγινε το οικονομικό κέντρο της Μικράς Ασίας.

Eίναι χαρακτηριστικό ότι πήρχε εκεί η πλούσια οικογένεια του Μέλανος, που οι απόγονοί της παντρεύονταν πριγκίπισσες από τη Λυδία.

Η Έφεσος βρισκόταν πάντα σε καλές σχέσεις με τις Σάρδεις γιατί από εκεί εξαρτιόταν το διακομετακομιστικό εμπόριο που της άφηνε τόσα πλούτη.

Κατά τον 6ο αιώνα πέρασε κάτω από την κυριαρχία του Κροίσου, διατηρώντας όμως την αυτονομία της.

Στη συνέχεια, πέρασε διαδοχικά από την κυριαρχία του Κύρου και των επόμενων Περσών βασιλιάδων κι έτσι αποτέλεσε τμήμα του Περσικού κράτους.

Απελευθερώθηκε το 334 π.Χ. από τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οπότε άλλαξε το όνομά της και ονομάστηκε Αρσινόεια, από το όνομα της γυναίκας του Λυσίμαχου.

Την εποχή αυτή ξαναβρήκε την παλιά εμπορική της δραστηριότητα.

Αργότερα συμπεριλήφθηκε στο βασίλειο της Περγάμου και έγινε μια από τις πιο αξιόλογες ρωμαϊκές επαρχίες της Ασίας.

Το 88 π.Χ. την κατάλαβε ο Μιθριδάτης, μετά όμως από την ήττα του από τις ρωμαϊκές λεγεώνες, εγκαταστάθηκε εκεί το διοικητήριο του Σύλλα.

Η Έφεσος ήταν πόλη αφιερωμένη στην Άρτεμη.

Η πόλη είχε στην αρχή ένα μικρό ναό, που αργότερα καταστράφηκε, για να κτιστεί το μεγαλόπρεπο Αρτεμίσιο, που η κατασκευή του κράτησε 120 χρόνια.

Ο ναός αυτός, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, ήταν το μεγαλύτερο οικοδόμημα της Ιωνίας.

Το ιερό της Άρτεμης υπηρετούσαν ιερείς και ιέρειες παρθένοι, που ονομάζονταν Μεγάβυζοι.

Ο ναός καταστράφηκε το 356 π.Χ., ξαναχτίστηκε και τελικά τα μάρμαρά του έγιναν οικοδομικά υλικά για διάφορα βυζαντινά μνημεία στην Κωνσταντινούπολη.

Στα πρώτα μεταχριστιανικά χρόνια, η Έφεσος διατήρησε τη λαμπρότητά της και ιδρύθηκε εκεί χριστιανική εκκλησία.

Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα των πρώιμων και μέσων βυζαντινών χρόνων περιλαμβάνουν πολλές εκκλησίες, λουτρά, και πολυτελείς κατοικίες.

Η Εκκλησία της Εφέσου ήταν μία από τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες της Μικράς Ασίας και αποτέλεσε στην συνέχεια μία από τις Επτά Εκκλησίες της Αποκάλυψης στις οποίες στάλθηκε από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη ιδιαίτερη επιστολή «προς Εφεσίους».

Μετά την τουρκική κατάληψη καταστράφηκε.

Τώρα απομένουν μόνο ερείπια της αρχαίας πόλης και του ναού, που τα περισσότερα έχουν έρθει στο φως από τις ανασκαφές.

Το θέατρο είναι το μεγαλύτερο που διατηρείται στις μέρες μας.

Χωρητικότητας 30.000 θεατών βλέπει προς το λιμάνι της πόλης.

Η σκηνή με 18 μέτρα ύψος είχε πρόσοψη και προς το θέατρο και προς το λιμάνι.

Στη μέσςη της ορχήστρας υπήρχε ένας βωμός και πριν την παράσταση γινόταν τελετές στο Διόνυσο.

Το θέατρο της Εφέσου πρώτη φορά κτίσθηκε επί ελληνιστικής περιόδου και τον 1ο μ.Χ. αιώνα διαπλατύνθηκε από τους Ρωμαίους.

Η οδός που περνά μπροστά από το θέατρο και συνεχίζει προς το στάδιο είναι η συνέχεια της Μαρμάρινης οδού.

Τα κυριότερα αξιοθέατα που θα δείτε στην αρχαία Έφεσο είναι η Βιβλιοθήκη του Κέλσου, η Βασιλική του Αγίου Ιωάννου, τα ερείπια του Ναού της Αρτέμιδος (σε περιοχή ανάμεσα στην Έφεσο και στο Selcuk ), το Σπίτι της Παναγίας, το Ωδείο, το Πρυτανείο, η πλατεία Δομητιανού, η οδός Κουρητών στο κέντρο της πόλης, η κρήνη και ο Ναός του Αδριανού.

Ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο, φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Εφέσου, στην πόλη Σελτσούκ.

Το πιο μνημειώδες κτίσμα είναι η Βιβλιοθήκη του Κέλσου.

Ο Κέλσος, μεταξύ 106-107 ήταν ύπατος της ασιατικής επαρχίας.

Η βιβλιοθήκη απόπερατώθηκε από τους του Ακύλα.

Τα ρολά βιβλία ήσαν τοποθετημένα μέσα στα κοιλώματα (σηκούς) σε ράφια.

Τα αγάλματα που βλέπουμε μπροστά στη Βιβλιοθήκη είναι αντίγραφα και συμβολίζουν τις ανώτερες ιδιότητες του Κέλσου, δηλαδή την Σοφία, την Αρετή, την Επιστήμη και την Έννοια.

Σήμερα, η Εφεσος είναι ένα από τα μεγαλύτερα υπαίθρια αρχαιολογικά μουσεία του κόσμου και μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της Τουρκίας.

Τα πολυάριθμα μνημεία της αναφέρονται στην ελληνιστική, τη ρωμαϊκή και την πρωτοχριστιανική περίοδο.

Αν και μόλις το 13% της πόλης έχει έλθει στο φως, η επίσκεψη στην Έφεσο προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να σχηματίσει μια αντιπροσωπευτική εικόνα για το μέγεθος και τη μεγαλοπρέπεια μιας πόλης 250.000 κατοίκων του 2ου π. Χ. αιώνα.

Η περιήγηση στην αρχαία πόλη μπορεί να διαρκέσει πάνω από 2 ώρες, αλλά τους καλοκαιρινούς μήνες να είστε προετοιμασμένοι για μια μικρή ταλαιπωρία, εξαιτίας των χιλιάδων τουριστών.

Η είσοδος στον εκτεταμένο αρχαιολογικό χώρο γίνεται από τη Μαγνησιανή Πύλη, ενώ το τέλος της περιήγησης και η έξοδος από την αρχαία πόλη γίνεται από την Αρκαδική Πύλη, απ’ όπου παρέλασαν ο Μάρκος Αντώνιος και η Κλεοπάτρα.

Επίσης, στην κορυφή του όρους Αλαντάγ, 6 χλμ. από τον αρχαιολογικό χώρο της Εφέσου, βρίσκεται το σπίτι της Παναγίας.

Λέγεται ότι η Αγία Παρθένος παρέμεινε εδώ έως το τέλος της ζωής της (60 ή 70 μ.Χ.). Ένας σταυροειδής ναός χτίστηκε κατόπιν από τους Καθολικούς στο σημείο που έζησε η Παρθένος Μαρία.

Το Σπίτι μαζί με το Αγίασμα (κρήνη), αποτελούν δημοφιλές προσκύνημα κι εδώ συνεκλήθη η Οικουμενική Σύνοδος του 431.

Η αρχαία Έφεσος βρίσκεται 56 χιλιόμετρα νότια της Σμύρνης και19 χλμ. από το Κουσάντασι.

Είναι ένας θαυμάσιος χώρος που πρέπει να επισκεφθούν όλοι οι Έλληνες.

Το μόνο μειονέκτημα είναι ότι η ξενάγηση γίνεται στα ελληνικά από Τούρκο ξεναγό, ο οποίος παραλείπει, εκούσια ή ακούσια, την ελληνική ιστορία της πόλης και εμμένει στο Ρωμαϊκό της προφίλ.

https://www.enlefkotv.com/article.php?id_art=185